Herd(Flock)(Swarm) Marketing/Sürü Marketinqi(1)
Sürü davranışı, heyvanlar qədər, insanlar üçün də həm sosyoloji, həm də psixoloji, hətta biyoloji boyutlarıyla bir gerçəkdir. Sosyal heyvanlar olaraq da danışılan insanlar daxil çeşidli heyvanlar arasındakı sosyal alışqanlıqlar da sürü davranışının açıqlanmasına köməkçi olabilər. Eyni cinsdən heyvanlar da, sosyal davranışları etibarıyla birbirlərindən ayrıla bilirlər. Söz gəlişi, sarıca arılar nisbətən kiçik və zəif bir ailə yaradarkən, eşşək arıları isə daha böyük və daha güclü koloniyalar olmasına baxmayaraq qışa dayanıqlı ola bilmirlər. Bal arıları isə, sosyal təkrarı tamamlayaraq, yetənəklərindən maksimum səviyyədə yararlanirlar və sürü müdaxiləsinin yüksək bir növünü təmsil edirlər.
Aydınlanma çağından bəri, insanların düşünən fərdlər olduğuna və davranışlarının fərdilərin psixolojisinin incələnməsiylə anlaşıla biləcəyinə dair yaygın bir qənaət vardı. Bu qənaəti yanlışlayan çoxlu davranışları müşahidə edənlərə və beyinlə məşğul olanlara baxılarsa, insan növünün də bir qrup heyvan olduğu və bir sürü kimi davrandığı anlaşılır. Bu ixtiraların ənənəvi marketing mexanizmlərinə və istehlakçı davranışlarına uyğunlaşdırılması çabaları sonunda Sürü Marketing ortaya çıxdı.
Sürü Marketingin viral təsirlərlə ortaya çıxdığını irəli sürənlər, bəzi insanların daha təsir edici olduqlarını və bunlara yaxınlaşdıqda geniş qisimlərin də təsirlənəcəyini düşünürlər. Bir çox şirkət və qulaqdan qulağa ya da viral marketing kampaniyalarında belə təsir edici insanlaraəldə edilməyə çalışılır.
Bəzi alimlər də, kütləvi hərəkətlərin xaricdən deyil birər sürü heyvanı olan insanın içindən gəldiyinə dair misallara işarət edirlər. Bunlara görə qruplar, topluluqlar, qəbilələr, sürülər aralarındakı bağlar və əlaqələrlə fərdi davranışlarıyla, bütün bir organizma olaraq toplu davranışlara dönən performanslar göstərə bilirlər.
Internet şəbəkələr, marka ətrafındakı qruplaşmalarda, qalabalığın psixolojisi və bənzəri mövzularda da sürü davranışının izlərinə rastlanır.
Türkçə topluluq, azərbaycanca camaat ya da cəmiyyət kimi yazılan qruplaşmalar ingilizcədə "herd", "flock", "school" və "swarm"(kütlə,camaat), koloniya kimi dəyişik termin və qavramlar istifadə edilir.
Cəm halında və sürü qavramları ilə fərdi və qrup davranışlarını açıqlamaq üçün inək sürüləri, balıq sürüləri, qarışqalar və arılar misal göstərilir. Sürülər hər bir fərdi məqsədlərini gerçəkləşdirməyə proqramlanmış eyni cinsdən canlıların bir araya gəlməsi, bir arada olmasıyla yaranan homojen qruplardır. Fərdilər sürü olaraq da davranabilirlər vəya bir araya gəldiklərində cəm halında bir varlığa, şüurlu bir bütünə də dönüşə bilərlər. Bəsit qaydalar ətrafında aralarında əlaqələr yaradırlar və qrupun varlığının davamını sağlayacaq hərəkətlərə girişirlər. Bir araya gəldiklərində bir fərd kimi davranan camaat yaradırlar.
Heyvanlar aləmində sürülərə də "swarm"lara da rastlanır. İnəklər çayır çəməndə bir arada otlarlar, quyruq sallayırlar, birlikdə uzanıb dinlənirlər, birlikdə yer dəyişdirirlər, qrup halında yer dəyişdirirlər. İnəklərdən birinə yaxınlaşıb, ona toxuna bilinir, birini kənara çəkibkəsəbilir, qurban edə bilərsiniz. Digərləri bu qarşılıqlı təsirdən təsirlənməz, ətraflarına dönüb baxmazlar belə. Çünkü, sürüdəki heyvanlar arasında özəl bir xəbərləşmə, bağlılıq, ierarxiya yoxdur. İnəklər həm cəm halda, həm də hər biri ayrı ayrı bir varlıqmış kimi davranırlar. Eyni misal qoyunlar-keçilər(davar) sürüsündən də verilə bilər.
Pazarlama Uzmanı İsmail Kaya"nın blogundan alıntıdır.
Comments
Post a Comment