Zaur HACIYEV

Oxumaqda olduğum ana dilimizdəki Kimyagərdən maraqlı və faydalı bildiyim fikirləri sizlərə ərmağan edirəm: Qalın kitabları oxumaq lazımdır: həm daha çox vaxt aparar, həm də gecələr daha rahat yastıq olarlar. Qoyunlar heç vaxt qərara gəlməyə ehtiyac duymurlar. Bəlkə elə ona görə mənim yanımda qalırlar. Sudan və otdan başqa heç nəyə ehtiyac duymurdu qoyunlar. Nə qədər ki, onların çobanıydı və Əndəlüsün ən yaxşı otlaqlarının yerini tanıyırdı, qoyunlar onunla dost olaraq qalacaqlardı, Günəşin doğuşu ilə batması arasında hökm sürən uzun günlərin bir günü onlar üçün digərindən fərqli olmasa da, kəndlərdə olub keçənlərdən bəhs edən dəliqanlının insan dilini anlamasalar da. Ot və suyla qane olurdular və bu onlar üçün kifayətdir. Bunun əvəzinə yunlarını, dostluqlarına və yeri gəlsə ətlərini belə əsirgəmirdilər. Bir xəyalın reallaşdırmağın mümkünlüyü həyatı mənalı edər. Ən adi şeylər elə ən mürəkkəb şeylərdir və bunları yalnız alimlər anlaya bilər. Hər gün birlikdə olmağa ehtiyac hiss etmədən in...

Məni tanıyıb da hökm çıxarınca, öncə makosenlerimlə gəzməlisən! Empatinin tərifini verən sıradan bir Qızıldərili Empatinin lüğət mənasına gəlincə: Özümüzü bir digər insanın yerinə qoyub, onun kimi hiss edebilmək və düşünə bilmək olaraq tərif edilir. Latıncada "iç, içinə, içində" mənasına gələn "em" ön şəkilçisi ilə yunancadakı "duyğu, acı, iztirab" mənasına gələn patheia sözündən törəmişdir. Empatinin 3 mərhələsi var ki, öncə müşahidə nəticəsində "o"nun kimi baxa bilmək, sonra "o"nun kimi hiss etmək və düşünə bilmək, və son olaraq da "o"na bunu ifadə edə bilmək. Empati qurmaq, münasibətləri qurmaqda və doğru sosyallaşmaqda doğru istifadə edilməsi gərəkən önəmli bir özəllikdir. Doğru dozada empati sahibi olmaq, həm özəl, həm sosyal, həm iş ilişkilərində uğuru sağlayan faktorlardan birisidir. Ümumiyyətlə anlaşmazlıqlar əsnasında dilə gətirilən klassik bir cümlə var: " Məni anlamırsan, qavramırsan". Bu cümlənin söyləniş...

Şirkətlərin məhsul və xidmətlərini ziyarətçilərə təklif etdikləri, alıcı ilə satıcının qarşılaşdıqları fəaliyyətdir. Ölkə və beynəlxalq sərgilər olaraq qruplara bölünür. Bir ölkədə istehsal olunan məhsul başqa bir ölkədə sərgidə nümayiş etdirilə bilər. Bu səbəblə ixracat edən şirkətlər müəssisələr üçün fürsət yaradır. Sərgilər ixtisas və ümumi olaraq 2 qrupda toplanır. İxtisas qruplar müəyyən bir məhsul qrubunu(Hannover texniki maşınların), ümumidə isə fərqli məhsul kateqoriyaları təmsil olunur. Ümumi sərgilər, geniş kütlələrə firma ya da məhsulun tanıtılması adına köməkçi olarkən, ixtisas sərgiləri isəxüsusi və məhdud bir mövzuda yəni firmanın istehsal sahəsindəki hədəf kütləsinə səslənə bilməsi adına olduqca fərqli reklam medyalarıdır. Gərək ixtisas sərgilərində gərəksə ümumi sərgilərdə, firmalar məhsullarını və xidmətlərini anladan və göstərən standlar qurmalarının yanı sıra, bu standlarda hədəf kütlənin diqqətini çəkəcək reklam aktivitələrinə müraciət edirlər. Bu işlərin çərçivəsin...

Dejavu fransız sözü olub, deja-daha öncədən və voir- görmək, daha öncədən görülmüş deməkdir. Yaşanılan bir hadisənin daha əvvəlcədən yaşamışlıq vəya görülən bir yeri daha öncədən görmüş olma duygusudur. Anı daha öncədən yaşamışlıq halıdır. Səbəbləri, Beynin yorğunluq vəya başqa səbəblərdən dolayı bir görüntü, səs və başqa herhansı bir məlumatı, giriş anı sırasında dərk edilə bilməməsindən qaynaqlanır. Beyin bu məlumatı ya da olan hadisəni dərk etdiyində insan bu hadisəni daha əvvəlcə yaşadığı hissinə qapıla bilər. Bundan başqa beynin sağ yarımkürəsi ilə sol yarımkürəsinin milsaniyədən daha kiçik bir zaman fərqi ilə çalışmasından da qaynaqlana bilər. Bir tərəf digər tərəfdən öncə dərk etdiyi üçün, gec dərk edən tərəf isə bu hadisənin daha öncə yaşanmış olduğu yanılsamasına qapılır. Bu vəziyyət sinir aksonlarındaki kiçik bir sapmadan qaynaqlanır. Yoğun miqdarda içki içmənin ertəsi sabahı reallaşma ehtimalı çoxdur. Araşdırmalara görə insanların 50%dən çoxu həyatlarında ən az bir dəfə deja...

Məntiqli bir məsələdir. Bu problemi Giritli bir fəlsəfəçi Knossoslu Epimenides şərəfinı adlandırmışlar. O belə demişdir: Giritlilər hər zaman yalançıdır. Halbuki, özü elə giritli idi. Epimendisin bu ifadəsi Epimenides Paradoksu adlanır. Zaman zaman Yalançı(Liar) Paradoksu və ya Giritli Paradoksu da adlandırılmışdır. Paradoks burdan qaynaqlanır: Əgər "bütün Giritlilər yalançıdır" təklifini qəbul edərsək, özü də Giritli olan Epimenidesin yalançı olması gərəkir. əgər Epimenides yalançıdırsa, bütün söylədikləri kimi, "bütün Giritlilər yalançıdır" təklifinin də yalan olması gərəkir. Təklifin həm doğru həm də yanlış olması nəticəsi çıxır. Əgər "bütün Giritlilər yalançıdır"təklifini yanlış qəbul edərsək, özü də Giritli olan Epimenidesin doğru deməsi gərəkir. Yenə də bir ziddəyyət ortaya çıxır. Bir təklif həm doğru həm yanlış ola bilməz. Burda uzun illər riyaziyyatçıların diqqətindən qaçan və nəzərə alınmayan məsələnin canı aşağıdakı kimidir: "bütün Giritlilə...

Evangelizm Marketinq WOM-un bir alt kateqoriyası kimi daha çox inkişaf ederək bəzi müştərilərini inkişaf etdirərək, onların məhsul və xidmətlərinə qarşı münasibətlərini daha da gücləndirir, bu şəxslər də öz növbəsində digər insanlarara bildikləri gerçəkliyi təlqin edib, onların da almasını və istifadəsinə çalışırlar. Bir çox hallarda Evangilizm Marketing Affiliate Marketinglə(Satış Ortaqlığı) qarışdırılır. Bir irəlidəki yazacağəm mövzulardan birini Affiliate Marketingə həsr edəcəm. Kiçik də olsa onlar arasındakı fərqi aydınlaşdırsaq, affiliate proqramlar təşfiq kimi puldan vəya məhsullardan bir şəkildə istifadə edir, evangelizmdə isə evangeləst müştərilər ətrafa tövsiyə verər və yeni müştərilər qazanar, və əlbəttə ki, heç bir maddi qarşılıq düşünmədən. Evangelist müştərilərin sadə dillə desək məqsədi, başqalarına yarar sağlamaqdır. Onların getdikcə daha müstəqil hərəkət etməsi, tez tez açar influencer(təsir eləyən) halına gətirir. Faktiki olaraq onlara pul ödənmir ya da şirkətlə hər ha...

İngiliscəmi irəlilətmək üçün bir neçə kitab aldım kitabçıdan. Kitablar arasında 101 American Customs kitabı mənə həm ingilis dilində kömək edir, həm də özlüyündə məni həmişə sorğulayan suallara cavab verir. Onlardan bir neçəsini sizlərlə paylaşmaq elə yerındə olar: Hotdog- Almaniyada hot doga frankfurter(frankfurtlu) deyilirdi. Sonradan amerikaya köçən almanlar Neü Yorkda, xüsusilə də beysbol oyunlar-ında izləyicilər tərəfindən bəyənilərək yeyilirdi. İlk əvvəl dachshund sausage(dachs-barger-Барсу́чьи və Hund,m-dog-it) adlanan bu sosisli qəlyanaltı özəl bir çörəkdə buns"lə yeyilir. Günün birində bir Cartonist çizgi filmdə dachshund sausage"in adını dəyişdirir və tam olaraq dachshund sözünün yerinə hot dog kəliməsini yerləşdirir. Going dutch- dutch ilə əlaqədar kəlimələr bu gündə ingilis dilində əşləkdir. Gəlin bir neçəsini işləyək. Dutch bargain-(an uneven, one sided deal)- İki tərəfli sövdələşmədə yalnız bir tətəfin qazançlı çıxması Double Dutch-gibberish- anlaşılmaz danışıq,...

Minlərcə illik yaşı olan paradokslar, insanların ağlını hələ də qarışdırır. Əslində bir doğru kimi ortaya çıxan bir fikir, yüz illərcə doğru hesab olunsa belə, tamamilə sonradan yanlış olduğu aydınlaşar. Tam tərsi də ola bilər, tam yanlış bildiyimiz bir fikir, bütünüylə doğru çıxar. Görünüşdə doğru olan bir ifadə vəya ifadələr cəminin bir ziddiyyət və də hər hansı bir sezintiyə qarşı nəticə yaratmasıdır. Çox zaman ziddiyətli görünən nəticə vəya nəticələrin əslində zidd tərəfləri var. Ana dilimizə yanıltma kimi tərcümə etmək mümkündür. Pardoxe fransızcadan dilimizə keçib. Etimoloji olaraq yunancada paradoxe "qarşı, təzad, ziddiyyətli fikir" kimi tərcümə olunur. Paradoks doğru bir ifadə ya da qrup halında ifadələrdir ki, təzada, yalanlamaya, etiraza sürükləyir vəya situasiya kimi sezintilərə qarşı meydan oxuyur. Paradoks günümüzdə contradiction(etiraz, dilemma, təzad) kəliməsiylə əvəz edilir. Paradoks həmçinin ironik məna kimi istifadə olunur. Lakin çox paradokslar, Curry...

Bu günlərdə vizyonda olan Başlanğıc filmini izləmədən öncə rejissorun kim olduğunu öyrənərkən ağlıma həmən "Memento", "İnsomnia", "The Dark Knight", və "Prestige" filmlərinin altına imza atmış Christopher Nolan gəldi. Bütün bu izlədiyim filmlərdən ləzzət almış birisi kimi o filmin də yetəri qədər maraqlı olacağına şübhəm qalmadı. Əvvəlcə Nolandan danışmaq məncə yerinə düşər ki, ikili pasport(ABŞ və Birləşmiş Krallıq) daşıması təsadüf deyil, ingilis olan ata ad copywriter, ana isə amerikalı olaraq stuardessa vəzifəsində işləyib. Uşaqlığı Çikaqo və Londonda keçən Nolan hələ uşaqlıqdan filmlərə marağını biruzə vermişdir. Londonda ingilis ədəbiyyatını bitirən Nolan artıq film çəkməyə addımlarını atmışdır. Ən çox psixoloji dramalar, siberpunk(William Gibson's 1982 novel "Neuromancer") və dispotik tərzdə çəkilən mövzulu filmləri sözün əsl mənasında bəyənilmişdir. Elmi nəzəriyyələrə, psixoloji hallar və alətlərdən mükəmməl istifadə edən No...

Dialoq kəliməsi Yunancadakı dia və logos kəlimələrinin birləşməsindən yaranıb. Dia vasitəsiylə və yoluyla deməkdir. Logos isə; "kəlimə vəya anlam, söz, ifadə, bir şeyi göstərmək, ortaya çıxarmaq, hərkəsin bir araya gəlməsi" mənalarındadır. Lüğət Mənası: Dialoq bilindiyi kimi iki insanın qarşılıqlı danışması və söhbətidir. Bu mənasıyla dialoq tək insanın vəya onun öz özünə danışması kimi anlaşılan monoloqun ziddidir. Ancaq burada diqqət edilməsi gərəkən, dialoqun vəya monoloqun iki vəya tək insanın bildiyimiz şəkildı danışması deyil. Dialoq,bir mövzu ətrafında iki fərqli görüşə sahib iki vəya daha çox insanın müzakirəsidir. Dolayısıyla dialoq, danışıqda tərəflərin iki vəya daha çox insan olmasından ziyadə fərqli iki görüşün müzakirəsini ifadə edər. Buna qarşılıq monolog, danıçıqda tək vəya bir çox insanın olmasından ziyadə mənəmsənən tək və eyni bir görüş üzərində danışılmasıdır. Dialoq fikir ayrılığını, monoloq fikir birliyini ifadə edər. Dialoq fikir ayrılığı üzərində söhbət...

Publicity Stunt qədim zamanlardaki insanların mamontlarla savaşı qədər qədim və bu günümüzdə People jurnalında gənc bir ulduzu axtaran bir kover olaraq damüasirliyi var. Onlar mesaj çatdırmağın effektiv formasıdır və hər PR mütəxəsisinə tanış olamlıdır. Ancaq dəqiqliyi ilə Stunt nədər? Stunt pornoqrafiya kimidir. Lakin problem ondadır ki, heç də nəyin stunt olub olmadığını ya da işləyib işləməyəcəyini tərif etmək çətindir. Kəlimənin kökü ağılsız, axmaq, səfeh ya da qısa, əksik kimi mənaları ifadə edir. Lüğətə isə 1878-ci ildə ilk dəfə aşağıdakı şəkildə daxil olmuşdur: Alışılmamış və çətin iş olaraq böyük məharət və ya cəsarət tələb edən; özəlliklə də diqqət və tanıtım qazanmaq üçün üstlənilən hadisədir. P.T.Barnumdan əvvəl mövcud olan Publicity Stunt bir biznes kimi Barnum tərəfindən belə söylənilmişdir: Saxtakarlıq böyük olarsa, insanlar bir o qədər onu bəyənər. Bir neçə stunta misal çəkək: Bareldə Niaqara Şəlaləsininin üzərindən səyahət Dünya Ticarət qüllələrinin arasında iplə kəndi...

Toplu halda hərəkət edən eyni cins canlılar mənasında sürülər və onların davranışları marketoloqların da maraqlarını çəkir. Sürü sözü heyvanları xatırlatdığından sürü marketing xoş bir bənzətmə olmasa da aralarındakı paralelliklərin çoxu da kənarlaşdırıla bilməz. Sürü davranışı, heyvanlar qədər, insanlar üçün də həm sosyoloji, həm də psixoloji, hətta biyoloji boyutlarıyla bir gerçəkdir. Sosyal heyvanlar olaraq da danışılan insanlar daxil çeşidli heyvanlar arasındakı sosyal alışqanlıqlar da sürü davranışının açıqlanmasına köməkçi olabilər. Eyni cinsdən heyvanlar da, sosyal davranışları etibarıyla birbirlərindən ayrıla bilirlər. Söz gəlişi, sarıca arılar nisbətən kiçik və zəif bir ailə yaradarkən, eşşək arıları isə daha böyük və daha güclü koloniyalar olmasına baxmayaraq qışa dayanıqlı ola bilmirlər. Bal arıları isə, sosyal təkrarı tamamlayaraq, yetənəklərindən maksimum səviyyədə yararlanirlar və sürü müdaxiləsinin yüksək bir növünü təmsil edirlər. Aydınlanma çağından bəri, insanların dü...

Bir sıra sözlər var ki dilimizdə, kökünü, mənasını vəya işlənmə yerlərini bilmirik. Bilməsək belə daha sonradan istifadə etdiyimizdə təxəyyülümüzün nəticəsi kimi yerli yersiz istifadə edirik. İndi isə təqdim edəcəyim sözlərdə müəyyən mənada sizə kömək edəcəyini umuram. moltanı- dinsiz, məzhəbsiz, yolsuz 2. söyüş deməkdir. Sözün kökünü araşdırdım və bəzi nəticələrə vardım. lakonik-qısa, yığcam, azsözlü. Latınca Lakonikus(Spartan) kəliməsindən gəlir, Lakoniya vilayət olaraq Spartanlar tərəfindən əhatə olunub və idarə edilib. Bu vilayətin insanları qısaca fikrini ifadə etməkdə məşhur olublar. nəvvab- Mir Möhsün Nəvvabın adı həmişə mənə rast gəldiyində Nəvvab sözünün nə ifadə etdiyi məni cəlb etmişdir. Naib sözünün cəm halıdır və mənası böyük bir şəxsin vəzifəsini icra edən şəxs. rövnəq- SOCAR-ın prezidenti olan Rövnəq Abdullayevin adının da mənası maraqlıdır. Parlaqlıq, gözəllik və təravət deməkdir. tryuk-ustalıq, məharət 2. oyun, fırıldaq, hiylə verbal-şifahi. Verbal məlumat=şifahi məlum...

Kəliməni açıqlasaq grassroots əsasıyla 2 məna ifadə edir günümüzdə: əsas(fundamental)- the grassroots factor in making the desicion xalqa yaxın. xüsusilə də sıradan insanlara yönəlik Bizim isə istifadə edəcəyimiz isə ikinci olandır ki, xalqa yaxın marketing kimi tərcümə etmək olar. Başlanğıc biznesi üçün potensiyal müştərilər arasında brənd bilinirliyini(brand awareness) və mövcud bazarda qarşıya qoyulan hədəfə uyğun brəndin əsasını qoymaq. Glassroots Marketing texnikalarında hərhansı bir xəyal ya da həvəsdən söhbət gedə bilməz. Bu konteksdə "glassroots"realda alışılmadıq olan bir şeylərdir ki, brəndin müştəriləri ilə görüşməsinə imkan verir, hardaki onlar yaşayırlar və işləyirlər. Bu halda isə tam bir reklamın ziddi kimi çıxış edərək, kütləvilikdən ayrılmış olur. "Əgər sən başlanğıcdasan, sənin tonla pulun yoxdursa, məhz belə halda grassroots sənin istəklərinə uyğundur" In Touch Media Groupun prezidenti Laura Betterly fikrini belə ifadə etmişdir. Bir neçə nümunədə...

Çox əvvəl kraliyət ailəsinin ya da aristokratların heç bir gözləntisi olmadan həyata keçirdikləri sponsoluq, daha sonradan ticari biryön qazandı və edildiyi kimi də, qarşılıq gözlənilir. Rəqabətin daha inkişaf etdiyi, varlığına davam etmək və hədəflərini gerçəkləşdirmək üçün komunikasiya vasitələri içərisində yerini göstərməkdədir. Sponsorluqda mütləq bir gözlənti var. Quruluşlar ümumiyyətlə, imiclərini gücləndirmək, qurum kimliklərini yerləşdirmək, xalqın gözündə yaxşı bir quruluş olaraq qavranılmaq, fəaliyyətdə olduğu cəmiyyətə faydalı olmaq, qurumun tanıtımına soyunmaq kimi səbəblərlə sponsorluq fəaliyyətləri edilməkdədir. Sponsorluğun edilmə səbəblərini reklam, PR və Marketing başlıqları altında toplamaq mümkündür. Buna görə də, edilən bir sponsorluq fəaliyyətinin məqsədlərini kəskin sərhədlərlə birbirindən ayırmaq çəindir. Ancaq hansı məqsədlə edilirsə edilsin, sponsorluqda təməl məqsəd qarşılıqlı fayda əldə etməkdir. Sponsorluğun böyümə səbəbləri aşağıdakılardır: Məhdudiyyətlər, ...

Bir Reklam aləti olan Radionun ilk öncə üstünlüklərini daha sonra əksiklərini hazirladım və sizlərin ixtiyarına verirəm. Öncəliklə üstünlükləri: Üç ənənəvi yayğın medya(qəzet,televiziya,radyo) arasından radio, reklam mesajını hədəflərinə seçdiyi mövzuda en yaxşı şansı təklif etməkdədir. Belə ki, müştəri qrubu cinsiyyət, yaş, gəlir səviyyəsi bilindiği zaman əlavə də bura dinləyici profilini də qatsaq, hədəf qrupuna uyan radyo stansiyası uyğun gəldiyi zaman, radyo en uğurlu hesab olunur. Radyo eyni zamanda irəlidədir ki, böyük kütləyə əl uzadır. Radyonun dinlənməsi çox çaba gətirmədiyindən, insanlar başqa bir işlə məşğul olsalar belə, radyoyu dinləyərlər. Radyonun hər yerdə ola bilməsi, kiçik ölçüdə ola bilməsi, daşına bilməsi en güclü özəlliyidir. Radyo bir nevi mütəxəsisləşmişv bir alətdir. Onun ixtisaslaşması, müəyyən proqramlarla və stansiyalarla bəlirli bir dinləyici qrupunu daimi əlində saxlama uğurudur. Radyo konkret bir bölümlənmiş bir medya pozisiyasındadır. Radyo reklamları tel...

Birisi metroyla gedir. İki uşağı da orda olur. Sağa sola qaçan uşaqlar ətrafdakılara mane olur, səs küyləri ilə onları təngə gətirirlər. Belə olan halda ən yaxındakı qadın uşaqların atasına səslənir: - Siz niyə uşaqlarınızı kontrol etmirsiniz? -Biz indi xəstəxanadan gəlirik, xanımım bugün vəfat etdi. Nə edəcəyimi bilmirəm. Paradigma dəyişimi, qısaca hərhansı bir sahədə yerləşən yazılı və yazılı olmayan bütün qaydalar və tətbiqlərin bütününə verilən bir addır. Paradigma başqa bir deyişlə bir modelin, bir dünya gərüşünün, qavrayış və anlayışın adıdır. Bir paradigma, uzun çəkən təcrübələr və uğuru qazanılmış prosesləri içərisinə alabilər. Ancaq bu o demək deyil ki, paradigma hər zaman uğurlu hesab olunmamalıdır. Yeni, bir paradigma öz yeni gətirdiyi qaydalarla əvvəlkini qüvvədən salacaq şəkildə bütün qaydaları(ehkamları) məhv edərək öz qaydalarını qoyduğunda artıq əvvəlki üçün uğurlu olabiləcək bir zəmin qoymamış hesab olunur. Kelimeni 1960-cı illərdən bu tərərfə daha çox dəbə mindirən Th...

Artıq çeynənmiş bir kəlimə olan mentalitet hər bir bu ölkənin vətəndaşının yerli yersiz, istər interwert olduğunun, ister extrawert olduğunun fərqində olmasa belə,problemlərin, defektlərin,əksiklərin, yənisi bildiğim bütün neqativ kəlimələrin mayası hesab olunur. Əlbəttə oxumuyan çox insanda kelimənin özündə nə ifadə etdiyini, hansı sərhədləri çevrələdiyini dərk etmədən təqlidçi simasıyla situasiyadan asılı olaraq istifadə etməkdədir. Latınca bir kelimə olan mental ruh, ağıl, zehin, zəka mənasında istifadə olunur. Digər dillərdə kəlimənin qarşılığı almanca geistig, seelisch , italyanca mentale , ispanyolca mental, rusca умственный kimi tərcümə olunur. İsim halı olan Mentalitet ingilisce de mentality kimi yazilsa daç dilimizə ruscadan, təbii ki də o dilə almancadan keçib. Düşüncə tərzi, ümumi baxış, anlayış, zehniyyət kimi isim halında dilimizə çevrilir. Bu məqaləmdə isə mental kəliməsinin keçdiyi bir çox sözləri yazıb müəyyən təsəvvür yaratmaq istəyirəm: Mentalism- Zehin fəlsəfəsi demə...