Lakin fikirlərin özünə də, lap maddi olmasa belə, dayaq nöqtəsi lazımdır, yoxsa öz-özünə fırlanmağa, ətrafında dövrə vurmağa başlayar; bu heçliyə heç fikirlər də duruş gətirməz.
Müxtəlif dillərdən dilimizə keçən say anlayışlı sözlər yerinə görə müxtəlif nitq hissələri və müxtəlif cümlə üzvləri vəzifəsindən cıxış edir. Belə sözlərin əksəriyyəti fars-ərəb dillərinə, müəyyən bir qismi isə başqa dillərə məxsusdur. Yek. Bu söz ya müəyyən bir sözün əvvəlində, ya da sonunda gəlir, bəzən də müəyyən bir ünsürün köməyi ilə təkrar edilir. Yeknəsəq. Yek fars dilində bir, nəsəq isə ərəb dilində üsul, cür, qayda sözləri mənasında işlənir. Yeknəsəq sözü bir üsulla, bir cür, bir qayda ilə olan iş, hərəkət, tərz və əşya bildirməyə xidmət edir. Yekdil. Ürəyi bir, əlbir, dilbir. Dübarə. İkinci dəfə, yenidən, bir daha Həştad. Səksən sayı dilimizdə paralel olaraq iki şəkildə özünü göstərir. Bu sözlərin hər ikisi Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində öz əksini tapmışdır. Səksən sayı Azərbaycanın İran sərhədlərindən uzaqda, fars dili təsirinə məruz qalmayan yerlərində qorunub qalmışdır. İndi öz dövrünə görə az-çox ticarət mərkəzi olan və fars dili təsirinə məruz qalmış yerlərdə i...
Ana dilimizdə Təkdənli buğda səsləndirilir. İngiliscəsi Einkorn wheat olaraq qeyd edilir. Einkorn sözünün kökü isə elə almancadan gəlir. Mənası Təkdənli deməkdir. Bu arada türkcəsi Siyez buğdayıdır. Hətta Ana vətəni də Ön Asiya hesab edilir. Bugünki Anadolu dediyimiz bölgə. Gələk başa. Təsadüf nəticəsində qarşıma çıxan "Siyez ekmeği talebine yetişemiyorlar" məqaləsi bunun üzərinə getməyimə səbəb oldu. Nədir bu buğdanın fərqli özəllikləri? Ilk başda ən əsas fərqi yeganə buğda növüdür ki,14 xromosomludur. Orqanık buğda növüdür. Heç bir xromosom dəyişikliyinə məruz qalmayıb. Qısacası genetiki dəyişdirilməyib. Daha sonrası, içində sayısız minerallar var və E, B1, B2, B6 və B7 vitaminlərini daşıyan yeganə taxıl növüdür. Eyni zamanda onu da qeyd edim ki, glüten tərkibində çox çox azdır. Həmçinin şəkərin miqdarının da az olması çörəyin istər bayatlamasına istərsə də kiflənməsinə qarşın dayanıqlılığından xəbər verir. Xatırladım ki, çörəkdən savayı, un(şirniyyat məmulatları), əriş...
Bir sıra sözlər var ki dilimizdə, kökünü, mənasını vəya işlənmə yerlərini bilmirik. Bilməsək belə daha sonradan istifadə etdiyimizdə təxəyyülümüzün nəticəsi kimi yerli yersiz istifadə edirik. İndi isə təqdim edəcəyim sözlərdə müəyyən mənada sizə kömək edəcəyini umuram. moltanı- dinsiz, məzhəbsiz, yolsuz 2. söyüş deməkdir. Sözün kökünü araşdırdım və bəzi nəticələrə vardım. lakonik-qısa, yığcam, azsözlü. Latınca Lakonikus(Spartan) kəliməsindən gəlir, Lakoniya vilayət olaraq Spartanlar tərəfindən əhatə olunub və idarə edilib. Bu vilayətin insanları qısaca fikrini ifadə etməkdə məşhur olublar. nəvvab- Mir Möhsün Nəvvabın adı həmişə mənə rast gəldiyində Nəvvab sözünün nə ifadə etdiyi məni cəlb etmişdir. Naib sözünün cəm halıdır və mənası böyük bir şəxsin vəzifəsini icra edən şəxs. rövnəq- SOCAR-ın prezidenti olan Rövnəq Abdullayevin adının da mənası maraqlıdır. Parlaqlıq, gözəllik və təravət deməkdir. tryuk-ustalıq, məharət 2. oyun, fırıldaq, hiylə verbal-şifahi. Verbal məlumat=şifahi məlum...
Comments
Post a Comment